به گزارش خبرگزاری صداوسیما مرکز گلستان؛ کشت مستقیم، کم و بی خاک ورزی، جوی پشته یا کشت روی بستر‌های بلند، از جمله شیوه‌های نوین کشت محصولات است که هزینه‌ها را کم و درآمد را بیشتر می‌کند.

آقای حسین کشیری کشاورز پیشروی گلستانی چند سالی ست که پنبه، گندم، سویا، ذرت و... را به شیوه جوی پشته در مزرعه اش کشت کرده و مزدش هم افزایش حدوداً دو برابری تولیداتش نسبت به مزارع با کشت‌های مرسوم است.

او پیش بینی می‌کند امسال از هر هکتار مزرعه پنبه اش بیش از پنج تن برداشت کند، حال آنکه میانگین برداشت از مزارع با کشت شیوه مرسوم حدود سه تن است. نظیر آنچه که در مزرعه همسایه آقای کشیری رخ داده که نه تنها گیاه رشد نکرده حتی تعداد غوزه در هر گیاه هم کم است.

کشت روی بستر بلند چگونه است؟
کارشناس کشاورزی می‌گوید: سامانه کشت بر روی بستر‌های بلند مدرن‌ترین روشی است که برای زمین‌های آبی در کشور‌های پیشرفته اجرا می‌شود و هدف اصلی آن افزایش بهره‌وری و صرفه جویی در میزان مصرف آب، بذر و کود است.

محقق و پژوهشگر کشاورزی گلستان گفت: با دستگاه مخصوص، یک شیار باریک برای کشت بذر و کود بر بستر‌های بلند خاک ایجاد می‌شود و دیگر خاک بر هم نمی‌خورد و بذر در لابه لای بقایای قبلی کاشته می‌شود.

محمد اسماعیل اسدی افزود: در این روش، بقایای محصول قبلی به عنوان کود و عایق رطوبتی عمل می‌کند.
در این روش حداقل تا چهار سال نیاز به هیچ گونه خاک ورزی نیست.

مزیت‌های کشت روی بستر بلند
آقای اسدی گفت: استفاده از این روش، بهره وری آب و خاک را به حداکثر می‌رساند، هزینه‌ها کاهش می‌یابد، و تولید پایدار نصیب کشاورز می‌شود.
محمد اسماعیل اسدی افزود:، چون خاک بهم نمی‌خورد، فرسایش هم نمی‌شود.

او گفت: آب بدون برخورد با ساقه و برگ، مستقیم به ریشه می‌رسد، همچنین با نوردهی و هواگیری مناسب، آفات کاهش می‌یابد.
این شیوه با صرفه جویی در مصرف سوخت، آب و سموم، هزینه‌ها را ۴۰ درصد کمتر می‌کند.

در این روش مصرف آب نسبت به شیوه مرسوم شخم زدن، ۳ هزار متر مکعب در هر هکتار، کاهش می‌یابد.
آقای اسدی می‌گوید: حدود ۹۵ درصد منابع غذایی ما از خاک حاصل می‌شود، و مابقی از دریا و.. بنابراین ضروری است تا برای حفظ و احیای این منبع تجدید ناپذیر، کوشا باشیم.

تغییر از کشاورزی سنتی به کشاورزی صنعتی
کارشناس کشاورزی گفت: از مشکلات کلیدی کشاورزی سنتی کاهش پیوسته حاصلخیزی خاک به دلیل خاک ورزی بی حساب است که مواد آلی خاک را کم می‌کند.
محسنی افزود: مواد آلی خاک منبع غذایی گیاه است و همچنین مواد آلی خاک رنگ خاک را تیره می‌کند و باعث افزایش ظرفیت جذب حرارتی می‌شود.
نیشابوری استاد دانشگاه گفت: ترویج خاک ورزی حفاظتی سبب تقویت و کاهش فرسایش خاک در اراضی زراعی می‌شود و به عنوان راهی برای گذر از کشاورزی سنتی به سمت صنعتی است.

چالش‌های پیش روی
خاک ورزی به تنهایی کافی است بلکه چند اقدام دیگر هم باید همزمان انجام شود.
باقیمانده محصولات کشاورزی حفظ شود؛ در اینصورت، این بقایا از مانع کشت به عامل تقویت و افزایش تولید تبدیل می‌شوند؛ تا از آن‌ها به نفع زمین و محصول بعد استفاده کنند.
- تناوب کشت رعایت شود؛ کشت تکرار یک محصول، خاک را خسته می‌کند.

حل مشکل ماندابی در بخشی از اراضی گلستان
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی گلستان گفت: از بیش از ۵۰۰ هزار هکتار سطح زیر کشت زمین‌های زراعی در استان در فصل بارندگی ۳۰۰ هزار هکتار مشکل آب ماندگی دارند.

عباسی افزود: در روش کشت در بستر بلند، جوی‌هایی ایجاد می‌شود که هنگام بارش باران با خروج آب از زمین مانع ماندابی می‌شوند.
عباسی ادامه داد: با عبور آب از این جوی‌ها هم جلوی ماندابی و خراب شدن محصول گرفته و هم در فصل‌هایی که محصول نیاز به آبیاری دارد عملیات آبیاری به راحتی انجام می‌شود.

با خاک نجنگیم
کارشناس کشاورزی گفت: برای افزایش تولید پایدار محصولات کشاورزی باید از روش‌هایی استفاده کرد که خاک دچار خستگی و فشردگی نشود و سهمی از تولید به خاک برگردد، چرا که همکاری موجودات زنده خاک نقش مهمی در تولید دارند.

محمد امین آسودار افزود: برای افزایش یک درصد ماده آلی خاک به ۱۰ تا ۱۵ سال کشاورزی حفاظتی نیاز است، چراکه این بقایا باید توسط موجودات زنده تجزیه شده و به خاک برگردند.

آسودار گفت: تولید محصول با کیفیت، امنیت غذایی و حفظ خاک در دراز مدت در گرو خاک ورزی حفاظتی است.

نیشابوری استاد دانشگاه تاکید کرد: کاهش تردد ادوات خاک ورزی در مزرعه و صدمه کمتر ساختمان خاک، از مزایای مهم خاک ورزی حفاظتی است.
وی با اشاره به تنها مشکل خاک ورز حفاظتی افزود: عدم کنترل علف‌های هرز به دلیل کم زیر و رو شدن خاک تنها مشکل خاک ورزی حفاظتی است که با روش‌های تلفیقی یعنی مکانیکی و شیمیایی قابل برطرف شدن است.

کشت بی خاک ورزی در جهان
طبق مطالعات صورت گرفته آمریکا با ۳۷، برزیل، آرژانتین و استرالیا به ترتیب با ۲۵، ۱۸ و ۱۵ میلیون هکتار، کشت بدون شخم رتبه‌های نخست تا چهارم کشاورزی حفاظتی را دارند.

بی خاک ورزی در گلستان
گلستان بیش از ۵۰۰ هزار هکتار اراضی زراعی و باغی دارد. در حدود ۴۰۰ هزار هکتار امکان اجرای کشاورزی حفاظتی وجود دارد.
شیوه کشت بر بستر بلند یا جوی پشته زیر مجموعه کشاوری حفاظتی است که در گلستان قابلیت کشت در ۷۰ هزار هکتار را دارد. در حالیکه اکنون فقط در ۵۰۰ هکتار کشت می‌شود.

در کشاورزی حفاظتی، بخش زیادی از بقایای گیاهی محصول در مزرعه باقی می‌ماند تا مواد آلی خاک اضافه گردد، عملیات خاک ورزی مانند شخم و دیسک تقریبا حذف می‌شود یا کاهش می‌یابد و میزان سطح تماس خاک با محیط به حداقل می‌رسد.
مریم برزنونی مدیر اداره ماشین آلات جهاد کشاورزی گلستان گفت: کشاورزانی که تمایل دارند از دستگاه‌های خاک ورزی حفاظتی استفاده کنند می‌توانند از تسهیلات کم بهره استفاده کنند.

برگردیم به ابتدای گزارش، این شیوه می‌تواند هزینه‌ها را کمتر و درآمد را بیشتر کند همان حرفی که آقای احمدی کشاورز گلستانی اینطور گفت: مگه کشاورز چی میخاد هزینه پائین؛ درآمد بالا..