
شهرستان مینودشت - نمایش محتوای تولیدات ویژه
محتوای تولیدات ویژه
شهرستان مینودشت
شهرستان مینودشت
مینودشت یکی از شهرهای استان گلستان در شمال ایران است. این شهر مرکز شهرستان مینودشت است.
نامهای تاریخی مینودشت
شهر مینودشت از جمله شهرهای استان گلستان است که ریشه در تاریخ و فرهنگ منطقه دارد این شهر در دورههای مختلف نامهای گوناگونی داشته است از جمله نامهایی که برای این شهر ذکر شده است، کبودجامه، حاجیلر، سنگرلر و سنگر حاجیلر، دشت مینو و مینودشت میباشد.
کبودجامه
قدیمیترین نامی که برای مینودشت بیان میشود کبودجامه میباشد، در مورد این که چرا در گذشته مینودشت را کبود جامه مینامیدند دلیلی بیان نشده است با توجه به اینکه در قرون نخستین اسلامی برخی قیامهایی که علیه حکومت وقت شکل میگرفتند با تغییر رنگ لباس این قیامها به مردم معرفی میشدند چنانکه قیام ابو مسلم خراسانی علیه حکومت بنی امیه با تغییر رنگ لباس به سیاه، به «سیاه جامگان» معروف شد. به نظر میرسد نامیده شدن منطقه مینودشت به کبودجامه نیز بیشتر به خاطر یک قیام و حرکت سیاسی علیه حکومت وقت بوده باشد.
حاجیلر
از زمان شاه عباس اوّل صفوی به بعد کبودجامه، حاجیلر نامیده میشود علت این نام گذاری مهاجرت گروهی از اقوام ترک (قزلباش) به نام حاجیلر به این شهر میباشد چون مهاجران از طایفه حاجیلر بودهاند نام طایفه خود را بر این شهر نهادهاند. رابینو در مورد وجه تسمیه حاجیلر از قول نصیرالکتاب چنین مینویسد:
«محمد حسن خان جلایر خود را فرمانروای جلگه گرگان اعلام نموده، اعلان استقلال داده بود، موقعی که پادشاه ایران برای سرکوبی او لشکر فرستاد، به قلعه ماران پناه برد یکی از معتمدین او به نام حاجی را ایرانیان رشوه دادند این شخص ارباب خود را به دام انداخت و برای پاداش این کار ماران کوه و مجاور آن ناحیه بحاجی داده شد، دهات حاجی لر اقامتگاه اولاد اوست و از این جهت حاجی لر نام دارد.»
سنگر و سنگر حاجیلر
در زمان حکومت قاجاریه علاوه بر نام حاجیلر به نام سنگر و سنگر حاجیلر برمیخوریم. رابینو که در زمان قاجاریه (۱۲۸۸و ۱۲۸۹شمسی) به این مناطق سفر کرده است دهات سنگر حاجیلر را متعلق به حاجیلر میداند. به نظر میرسد علت نامیده شدن قسمتهایی از حاجیلر به نام سنگر به دلیل موقعیت استراتژیک این منطقه بوده است زیرا هرگاه مردمان حاجیلر در معرض خطر تهاجم قرارمی گرفتند برای در امان ماندن به نواحی کوهستانی رفته و در آنجا سنگر می گرفتندچون روستاهای کوهستانی این مناطق متعلق به حاجیلر بودند بنابر این به سنگر حاجیلر (محل پناه مردم حاجیلر) معروف شدند. خود مینودشت نیز به عنوان یک روستای بزرگ سنگر نامیده میشده است و سه روستای خوردیماق، پسرک و قره محمودلو روستاهای تشکیل دهنده مینودشت میباشند شناسنامههای قدیمی مردم مینودشت نیز این نکته را تأیید میکند، در این شنا سنامهها در کنار بلوک حاجیلر نام قریه سنگر ذکر شده و سپس نام سه روستای خوردیماق، پسرک و قره محمودلو آورده شده است برخی نیز سنگر را محله پسرک میدانند چون در سال ۱۳۰۲ هـ. ش مردم حاجیلر با سنگر بندی در خانهها با مهدی شاه فندرسکی در محلهٔ پسرک جنگ سختی میکنند بنابر این از آن به بعد علاوه بر پسرک، حاجیلر را هم سنگر مینامند. (این که نام سنگر از سنگر بندی مردم حاجیلر دردرون خانهها در جنگ با مهدی شاه بوده کاملاً اشتباه است زیرا کلنل ییت در سفرنامه خود (زمان ناصر الدین شاه) و کتاب نخبه سیفیه محمد علی قورخانچی (زمان مظفرالدین شاه) و رابینو در کتاب مازندران و استر آباد (اوایل حکومت احمد شاه) به کرات از سنگر و سنگر حاجیلر نام بردهاند)
دشت مینو و مینودشت
منطقه مینودشت که در طول تاریخ نامهای گوناگونی داشته است از سال ۱۳۱۸ هـ. ش به بعد مینودشت نامیده میشود. منطقه مینودشت فعلی نام تاریخیش کبودجامه بود ولی از زمان ورود و اسکان حاجیلرها به این ناحیه نام آن را تغییر داده حاجیلر نهادند تا در زمان رضاشاه پهلوی که به خاطر طبیعت بکر و چشمانداز زیبای آن اسم مینودشت را بر آن انتخاب کردند. البته تغییر نام حاجیلر به مینودشت در دو مرحله انجام شده است ابتدا در تاریخ ۲۶ آبان سال ۱۳۱۸ «دشت مینو» نامیده میشود هنوز مدتی از این نام جدید نگذشته بود که دوباره تغییر نام داده و در تاریخ ۲ دی سال ۱۳۱۸ به «مینودشت» معروف میشود.