مقام معظم رهبری فرموده اند: خطبه‌های زینب‌كبری (س)‌ در بازار كوفه یك تحلیل عظیم از وضع جامعه اسلامى در آن دوره و آسیب‌شناسی انقلاب نبوى و انقلاب علوى است.

اینكه گفته می‌شود در عاشورا، در حادثه‌ كربلا، خون بر شمشیر پیروز شد - كه واقعاً پیروز شد - عامل این پیروزى، حضرت زینب بود؛ والّا خون در كربلا تمام شد.

حادثه‌ نظامى با شكست ظاهرى نیروهاى حق در عرصه‌ عاشورا به پایان رسید؛ اما آن چیزى كه موجب شد این شكست نظامىِ ظاهرى، تبدیل به یك پیروزى قطعىِ دائمى شود، عبارت بود از منش زینب كبرى‌؛ نقشى كه حضرت زینب بر عهده گرفت؛ این خیلى چیز مهمى است.

این حادثه نشان داد كه زن در حاشیه‌ تاریخ نیست؛ زن در متن حوادث مهم تاریخى قرار دارد؛ قرآن هم در موارد متعددى به این نكته ناطق است؛ لیكن این مربوط به تاریخ نزدیك است، مربوط به امم گذشته نیست؛ یك حادثه‌ زنده و ملموس است كه انسان زینب كبرى‌ را مشاهده می‌كند كه با یك عظمت خیره‌كننده و درخشنده‌اى در عرصه ظاهر می‌شود؛ كارى می‌كند كه دشمنى كه به حسب ظاهر در كارزار نظامى پیروز شده است و مخالفین خود را قلع و قمع كرده است و بر تخت پیروزى تكیه زده است، در مقر قدرت خود، در كاخ ریاست خود، تحقیر و ذلیل شود؛ داغ ننگ ابدى را به پیشانى او می‌زند و پیروزى او را تبدیل می‌كند به یك شكست؛ این كارِ زینب كبرى‌ است.

زینب سلام‌اللَّه علیها نشان داد كه می‌توان حجب و عفاف زنانه را تبدیل كرد.

خطبه‌ فراموش نشدنى زینب كبرى‌ در بازار كوفه یك حرف زدن معمولى نیست، اظهارنظر معمولى یك شخصیت بزرگ نیست؛ یك تحلیل عظیم از وضع جامعه اسلامى در آن دوره است كه با زیباترین كلمات و با عمیق‌ترین و غنى‌ترین مفاهیم در آن شرائط بیان شده است.

قوّت شخصیت را ببینید؛ چقدر این شخصیت قوى است. دو روز قبل در یك بیابان، برادر او را، امام او را، رهبر او را با این همه عزیزان و جوانان و فرزندان و اینها از بین برده‌اند، این جمع چند ده نفره‌ زنان و كودكان را اسیر كرده‌اند، آورده‌اند در مقابل چشم مردم، روى شتر اسارت، مردم آمده‌اند دارند تماشا می‌كنند، بعضى هلهله می‌كنند، بعضى هم گریه می‌كنند؛ در یك چنین شرائط بحرانى، ناگهان این خورشید عظمت طلوع می‌كند.

همان لحنى را به كار می‌برد كه پدرش امیرالمؤمنین بر روى منبر خلافت در مقابل امت خود به كار می‌برد؛ همان جور حرف می‌زند؛ با همان جور كلمات، با همان فصاحت و بلاغت، با همان بلندى مضمون و معنا «یا اهل الكوفه، یا اهل الغدر و الختل»؛ اى خدعه‌گرها، اى كسانى كه تظاهر كردید! شاید خودتان باور هم كردید كه دنباله‌رو اسلام و اهل‌بیت هستید؛ اما در امتحان اینجور كم آوردید، در فتنه اینجور كورى نشان دادید.

«هل فیكم الّا الصّلف و العجب و الشّنف و الكذب و ملق الاماء و غمز الاعداء»؛ شما رفتارتان، زبانتان با دلتان یكسان نبود. به خودتان مغرور شدید، خیال كردید ایمان دارید، خیال كردید همچنان انقلابى هستید، خیال كردید همچنان پیرو امیرالمؤمنین هستید؛ در حالى كه واقع قضیه این نبود. نتوانستید از عهده‌ مقابله‌ با فتنه برآئید، نتوانستید خودتان را نجات دهید.

«مثلكم كمثل الّتى نقضت غزلها من بعد قوّة انكاثا»؛ مثل آن كسى شُدید كه پشم را می‌ریسد، تبدیل به نخ می‌كند، بعد نخ‌ها را دوباره باز می‌كند، تبدیل می‌كند به همان پشم یا پنبه‌ نریسیده. با بى‌بصیرتى، با نشناختن فضا، با تشخیص ندادن حق و باطل، كرده‌هاى خودتان را، گذشته‌ خودتان را باطل كردید. ظاهر، ظاهر ایمان، دهان پر از ادعاى انقلابیگرى؛ اما باطن، باطن پوك، باطن بى‌مقاومت در مقابل بادهاى مخالف. این، آسیب‌شناسى است.

با این بیان قوى، با این كلمات رسا، آن هم در آن شرائط دشوار، اینگونه صحبت می‌كرد. اینجور نبود كه یك عده مستمع جلوى حضرت زینب نشسته باشند، گوش فرا داده باشند، او هم مثل یك خطیبى براى اینها خطبه بخواند؛ نه، یك عده دشمن، نیزه‌داران دشمن دور و برشان را گرفته‌اند؛ یك عده هم مردم مختلف‌الحال حضور داشتند؛ همان‌هائى كه مسلم را به دست ابن‌زیاد دادند، همان‌هائى كه به امام حسین نامه نوشتند و تخلف كردند، همان‌هائى كه آن روزى كه باید با ابن‌زیاد در مى‌افتادند، توى خانه‌هایشان مخفى شدند - اینها بودند توى بازار كوفه - یك عده هم كسانى بودند كه ضعف نفس نشان دادند، حالا هم نگاه می‌كنند، دختر امیرالمؤمنین را مى‌بینند، گریه می‌كنند.

حضرت زینب كبرى‌ با این عده‌ ناهمگون و غیر قابل اعتماد مواجه است، اما اینجور محكم حرف می‌زند. او زن تاریخ است؛ این زن، دیگر ضعیفه نیست. نمی‌شود زن را ضعیفه دانست. این جوهر زنانه‌ مؤمن، اینجور خودش را در شرائط دشوار نشان می‌دهد.

این زن است كه الگوست؛ الگو براى همه‌ مردان بزرگ عالم و زنان بزرگ عالم. انقلاب نبوى و انقلاب علوى را آسیب‌شناسى می‌كند؛ می‌گوید شماها نتوانستید در فتنه، حق را تشخیص بدهید؛ نتوانستید به وظیفه‌تان عمل كنید؛ نتیجه این شد كه جگرگوشه‌ پیغمبر سرش بر روى نیزه رفت. عظمت زینب را اینجا می‌شود فهمید.