شهر گُرگان مرکز استان گلستان در جانب شرقی شمال کشور ایران است. گرگان کنونی تا سال ۱۳۱۶ اِستَرآباد نام داشت. باور اغلب پژوهشگران بر این است که واژه استرآباد از دو لفظ «استر» به معنای ستاره و «آباد» تشکیل شده است. در زبان پهلوی منطقهٔ گرگان را وُرکان و در زبان یونانی هیرکانیا می‌گفتند. گرگان از مهم‌ترین مناطق در زمینه پژوهش‌ها و کاوش‌های باستان‌شناسی است. در کتاب مقدس وندیداد اوستا گرگان به عنوان نهمین سرزمین مقدس که اهورامزدا آفریده ذکر شده است. آثار بدست آمده از تورنگ‌تپه در ۱۹ کیلومتری شرق گرگان فعلی و شاه تپه در 16 کیلومتری آن نشان از حضور و توقف انسان در حدود ۵۰۰۰ سال قبل و در دوره نوسنگی دارد. گرگان قدیمی که به عربی جرجان خوانده می‌شد شهری آباد و مهم بود که در نزدیکی گنبد کاووس قرار داشت و اینک ویرانه‌های آن در حوالی امام‌زاده یحیی بن زید دیده می شود. نام گرگان نامی تقلیدی از جرجان قدیم برای استرآباد بود. گرگان طی دوره‌های تاریخی بیشتر به عنوان شهرستانی در ایالت پارت به‌شمار می‌آمد و گاه بخشی از تبرستان شمرده می‌شد. شهر گرگان کهن در زمان حملهٔ مغول ویران و مرکز منطقهٔ گرگان به شهر استرآباد منتقل شد. زبان مردم منطقهٔ گرگان در سده‌های گذشته گویشی از ریشهٔ زبان پارتی بود. در دورهٔ بین سده‌های ۱۵ تا پیش از آغاز سدهٔ ۱۹ میلادی این زبان به‌طور کل منقرض شد و جای خود را در استرآباد و پیرامون به فارسی و در بخشی از گنبد کاووس و ترکمن‌صحرا به ترکمنی داد. از استرآباد قدیم امروزه تنها تپه‌ای تاریخی درون شهر گرگان، به نام قلعه خندان که احتمالاً ارگ استرآباد در حدود ۳۰۰۰ سال پیش بوده باقی مانده و باقی قسمت‌های شهر در اثر سیلابهای مکرر و توسعهٔ گرگان در طول تاریخ به کلی از میان رفته‌است. در زمان قاجار ، ایران به ۴ ایالت و ۱۲ ولایت تقسیم شده بود و سرزمین استرآباد یکی از آن ولایات بود . استرآباد در این زمان پایگاه طایفه قاجار نیز بود . این منطقه که دارای اهمیت مذهبی بود دارالمؤمنین لقب گرفت. آقا محمدخان قاجار در این شهر زاده شد و دیوار باروی شهر را که نادرشاه افشار ویران کرده بود بازسازی نمود. گرگان آب و هوایی معتدل دارد، هرچند تابستانهای آن نسبتاً گرم و شرجی است. جمعیت این شهر 40 کیلومتر مربعی بنا بر سرشماری سال 1390 تقریبا 344000 نفر بوده است . اکثریت جمعیت شهر گرگان فارسی‌زبان هستند. گرگانیها، سادات استرآبادی، مازنی ها، آذری ها ، شماری از ترکمنها، گروه کوچکی از مهاجرین قزاق و مهاجرانی ازدیگر استانهای کشور همچون سمنان، خراسان و سیستان و بلوچستان از مردمان ساکن این شهر هستند. گرگان دارای دو منطقه شهرداری است. بافت تاریخی گرگان، با مساحتی بالغ بر ۱۵۰ هکتار که سومین بافت با ارزش ودارای سبک معماری پس از یزد واصفهان و منحصر به فردترین و بزرگترین بافت تاریخی شمال ایران است در سال ۱۳۱۰ شمسی به عنوان چهل و یکمین اثر تاریخی ایران در فهرست آثار ملی به ثبت رسید. شهر گرگان در دوران قاجار ۶ محله بزرگ به نام‌های سرپیر، دربنو، سرچشمه، میخچه‌گران، نعلبندان، سبزه‌مشهد و میدان داشت که دارای چندین محله فرعی مثل پاسرو، میرکریم، دوشنبه‌ای، شیرکش، باغشاه، دباغان، شاهزاده قاسم و... بوده‌اند. این ۶ محله و محلات فرعی هنوز هم به همین نام‌ها وجود دارند و بیشتر مساجد و تمام تکایای قدیمی و زیارتگاه‌ها و مکان‌های مذهبی شهر نیز در همین محلات قرار دارند که امروز بافت قدیم و معماری سنتی و تاریخی این شهر و بخش عمده‌ای از میراث فرهنگی این دیار را تشکیل می‌دهند، همچنین قزاق‌محله که محل سکونت قزاق‌هاست جزو محله‌های قدیمی گرگان به‌شمار می‌آید. هر کدام از محلات نام‌برده علاوه بر بازار و بازارچه دارای مسجد یا تکیه، حمام، مدرسه و آب انبار اختصاصی نیز بوده‌اند که کم و بیش تا امروز شکل خود را حفظ کرده‌اند . بافت قدیم گرگان همچنین متشکل از پنج دروازه بوده‌است که اکنون وجود ندارند . گرگان با شهرهای آکتائو قزاقستان و سامسون ترکیه دارای پیوند خواهرخواندگی است. پارک جنگلی ناهارخوران ، جنگل النگ‌دره ، روستای زیارت ، تپه هزارپیچ ، جنگل قرق ، بافت قدیمی شهر ، خانه های تاریخی ، امامزاده نور و مسجد جامع چند نمونه از ده ها مکان دیدنی گرگان به شمار می آیند .