گل آفتاب‌گردان یا گل آفتاب گیاهی است از خانوادهٔ گل‌ستاره‌ای‌ها (Asteraceae) از جنس آفتاب‌گردان‌ها (Helianthus). گل آفتاب گردان گیاهی است یکساله و تا حدود سه متر رشد می‌کند. گل آندرشت و زیبا و بقطر ۳۵ سانتیمتر می‌باشد. در وسط گل قرمز رنگ آن دایره‌ای قهوه‌ای رنگ وجود دارد که تخم‌های آفتاب گردان دودارور آنرا گرفته‌اند. این گیاه در اکثر نقاط دنیا وجود دارد. از تخم آفتاب گردان روغن گرفته می‌شود که اشباع نشده است و برای پخت‌وپز مناسب است.از دانه گل آفتابگردان برای روغن کشی (روغن خوراکی) و استفاده خوراکی استفاده می‌شود. • آفتاب‌گردان‌های گل‌دار خورشید را در آسمان دنبال نمی‌کنند.سر این گیاه‌ها تمام روز روبه یک جهت (معمولا شرق) باقی می‌ماند.البته در یکی از مرحله‌های اولیه رشد آن‌ها، غنچه‌ها آفتاب را دنبال می‌کنند و قرار گرفتن همهٔ آفتاب‌گردان‌ها در یک جهت در زمان رشد کامل به همین دلیل است. گل آفتابگردان: گل آفتابگردان در اثر یکسری واکنش های شیمیایی که در ثر نور خورشید ایجاد می شود. هورمونی به نام اکسین که نور گریز است به سمت دیگر رفته و باعث چرخش طیق آفتابگردان می شود. در روزهای ابری که نور وجود ندارد این هورمون با غلظت بالاتر در تمام ساقه پخش می شود. به طوری که اگر در روزهای افتابی فقط قسمت زیر گل به دنبال نور بود در روزهای ابری تمام بوته گیاه ه شکل بیشتری به دنبال نور می گردد و اگر افتاب براید بوته با تمام وجود و با شدت بیشتری به سوی آن می چرخد. در دنیای گیاهان این فقط گل آفتاب گردان نیست که نسبت به نور واکنش میده و به سمت اون میگرده بلکه تمام گیاهان و حتی بعضی از قارچ ها چنین چرخشی رو انجام میدن اما از اونجایی که آفتابگردان جزو گیاهان «گل آذین»ه (گل در رآس ساقه) و از طرف دیگه نسبت به گیاهان دیگه گل بزرگتری داره بنابراین با چرخش نوک ساقه بسمت نور ناخودآگاه گل بزرگ اون هم بسمت نور جهت پیدا میکنه که باعث میشه تغییر جهت دادن ساقه بسیار محسوس تر احساس بشه. این حرکت در گیاهان مختلف طبق مکانیسم های مختلفی انجام میشه و در بعضی ها ممکنه چندین مکانیسم دخالت داشته باشه: 1-نور گردی (Phototropism): نوعی جهت گیری بسمت نوره که صرفاً در قسمت های در حال رشد گیاه دیده میشه (مثل نوک ساقه). عامل محرک اون گروهی از هورمون های گیاهی بنام «اُکسین ها»هستن که تمایل دارن تا در سمت تاریک ساقه تجمع پیدا کنن. اکسین ها با فعال کردن پمپ های پروتونی در سمت تاریک ساقه سبب خروج پروتون از سلول میشن. این پروتون ها با اتصال به مولکول سلولز موجود در دیواره سلولی سلول سبب سست شدن پیوندهای اون میشن. از طرف دیگه پروتون ها آنزیمیهایی بنام «اکسپانزین»ها رو فعال میکنن که روند گسستن پیوندهای هیدروژنی سلولز دیواره سلولی رو تسهیل میکنن. بدین ترتیب سلول های سمت تاریک ساقه نرم شده و کشیده میشن که این کشش باعث خم شدن ساقه بسمت نور میشه. 2-خورشید گردی (Heliotropism): این نوع چرخش توسط «سلول های موتوری» مستقر در ساقه های نرم و جوان دیده میشه. این سلول ها در تاریکی به سلول های مجاور خودشون یون پتاسیم پمپ میکنن که این کار باعث افزایش «فشار تورگور» در اونها میشه (فشاری اسمزی از طرف واکئول سلول). در نتیجه سلول های این منطقه منبسط و کشیده شده که نتیجه ی اون خم شدن ساقه بسمت نوره. فرق اون با نور گردی در اینه که خورشید گردی مستقل از فرآیند رشد انجام میشه. در گروهی از گیاهان از جمله گل آفتابگردان، خورشید گردی به طور دائم وابسته به جهت نور نیست و فقط تابشی اولیه برای شروع چرخشی مداوم تا چند روز و شب کافیه (در آفتابگردان این مکانیسم پس از یک چرخش 180 درجه در حضور نور فعال میشه). در واقع تابش نور بر این گیاهان ساعتی زیستی رو در اونها فعال میکنه که تا تموم شدن کوک اون، ساقه گیاه شب و روز چندین بار میگرده. البته در گیاه آفتابگردان این حالت فقط تا زمانی که نوک ساقه در حال رشده دیده میشه و پس از اون گل آفتاب گردان برای همیشه رو به نقطه ی طلوع خورشید باقی میمونه. از اینجا به بعد ساقه بهمراه گل محکم شده و این صرفاً برگها هستن که در اثر نور گردی روزها جهت میگیرن و شب ها به حالت اول بر میگردند.